Set 9

Ontvanger met keramische resonator

Terug naar de index

Deze ontvanger maakt voor de afstemming geen gebruik van een LC kring maar van een keramische resonator.
Keramische  resonatoren zijn componenten welke zich ongeveer gedragen als een LC kring, en ze kunnen dus gebruikt worden om op een bepaalde frequentie af te stemmen.
De resonator werkt slechts op één frequentie, er is dus maar één zender te ontvangen met deze ontvanger.

Aan de linkerzijde van het frontpaneel bevinden zich de aansluitingen voor antenne en aarde. Aan de rechterzijde zit de aansluiting voor de koptelefoon. De afmetingen van het frontpaneel zijn 12 x 5 cm.

Keramische resonatoren zijn leverbaar in diverse frequenties tussen de 375 en 503 kHz, het zijn goedkope componenten en worden b.v. vaak gebruikt in afstandbedieningen van tv's.

De resonatoren zijn niet leverbaar in frequenties welke overeenkomen met stations op de middengolf, maar daar kunnen we iets aan doen.
Als we de behuizing van de keramische resonator open maken, dan vinden we binnenin een dun schuifje keramisch materiaal gemonteerd tussen twee flexibele contactplaten.
De twee contactplaten zijn verbonden met de aansluitpinnen van de keramische resonator.
De afmetingen van het keramische schijfje bepalen de frequentie van de resonator.
Als we het schijfje kleiner maken zal de resonantiefrequentie omhoog gaan, en kunnen we dus op een bepaalde middengolf frequentie terecht komen.

In deze ontvanger heb ik een resonator van 485 kHz gebruikt, het resonantie schijfje had een afmeting van 4,7x4,7 mm en een dikte van 0,5 mm.
De afmeting heb ik verkleind van 4,7x4,7 mm naar 3,4x3,4 mm, de frequentie was toen toegenomen van 485 naar 675 kHz, en dat is de frequentie van mijn lokale zender.
De dikte (0,5mm) moeten we niet veranderen, omdat we dan de geleidende laag op het oppervlak van het schijfje verwijderen.

Om het schijfje te verkleinen gebruik ik fijn schuurpapier (#320), het schijfje houd ik tussen mijn vingers en beweeg het over het schuurpapier.
Verwijder zowel van de lengte als de breedte evenveel materiaal, zodat de vorm van het schijfje vierkant blijft.
Telkens als er weer een beetje materiaal verwijderd was, mat ik de frequentie, want als je teveel verwijdert is er geen weg terug.

Ik weet niet of we op deze manier ook frequenties bovenin de middengolfband kunnen halen, het schijfje moet dan wel erg klein worden.

Schema van de ontvanger.
De keramische resonator (Res1) bepaalt de ontvangstfrequentie, in dit geval is dat 675 kHz.
Er zijn twee germanium diodes gebruikt welke als spanningsverdubbelaar werken.
Het gelijkrichten met een enkele diode is in dit geval niet mogelijk omdat de keramische resonator (in tegenstelling tot een parallel LC kring) geen gelijkstroom doorlaat.

Met de trimmer condensator C2 kunnen we de resonantiefrequentie nog iets instellen.
Met C2 op 0 pF is de resonantiefrequentie 675,9 kHz
Met C2 op 40 pF is de resonantiefrequentie 674,5 kHz.

Achterzijde van de ontvanger. Het resonantie schijfje is geplaatst tussen zijn originele contactplaten (niet zichtbaar op de foto). En dit is weer gemonteerd onder een plaatje plexiglas, dit zien we rechts op de foto.

Doorlaat curve van de resonator. De horizontale schaal is 5 kHz /cm. Deze curve is gemeten met de diodes aangesloten, belast met 82 kΩ. De ingang van de ontvanger was via een dummy antenne aangesloten op een signaal generator.

De resultaten:
Vergeleken met een ontvanger met LC kring geeft deze ontvanger een zachter geluid, dit komt doordat de resonator een lagere impedantie heeft dan een LC kring.
Hierdoor is de spanning die naar de diodes gaat ook lager,  waardoor de diodes meer verliezen geven.
Met een antenne draad van 5 meter is mijn lokale zender echter goed te ontvangen.
 

 Terug naar de index